استاندارد ISO را چگونه تنظیم کنیم؟

در عکاسی، ISO به معنای میزان حساسیت یک قطعه فیلم یا سنسور دیجیتال به نور است. هرچه این میزان بالاتر باشد حساسیت دستگاه بالاتر خواهد بود. هرچه حساسیت دوربین به نور کمتر باشد، دستگاه نیازمند دیافراگمی بازتر و سرعت کمتر در بسته شدن شاتر است. با این حال اکثر دوربین‌های دیجیتال از دامنه‌ی حساسیتی بین 100 تا 12.800 بر خوردارند.
 

ایزو مخفف International Organization for Standardization نام سازمانی است که این استاندارد را تعریف کرده است. بنابراین طبق آن تمامی تولیدکنندگان دوربین، سنسورهای خود را به شکلی تنظیم می کنند که در دامنه‌ی حساسیت استاندارد قرار بگیرند. پس ISO 100 در یک دوربین کانن 5D MKIV حساسیت نور مشابه همین رقم در آیفون خواهد داشت.

ISO چیست؟

ISO دردوربین‌های آنالوگ و دیجیتال مفهومی یکسان دارد؛ هرچند به شکلی متفاوت ثبت می‌شود. در فیلم‌‌ها این رقم نشان‌دهنده سرعت واکنش مواد شیمیایی به نور است. هرچه این مواد سریع‌تر به نور واکنش نشان دهند؛ میزان ISO بالاتر خواهد بود و نیاز به نور کمتری برای ثبت یک تصویر است.

سنسور دوربین‌های دیجیتال از میلیون‌ها سنسور کوچک‌تر ساخته شده است. به‌عنوان مثال یک سنسور 20 مگاپیکسل، 20 میلیون سنسور کوچک‌تر را در خود جای داده است که هرکدام وظیفه‌ی تعیین روشنایی یک پیکسل را به عهده دارد. فوتون‌های نور به این سنسورهای کوچک برخورد می‌کنند و میزانی از بار الکتریکی را فعال می‌کنند. هرچه فوتون‌های بیشتری یک سنسور را هدف قرار دهند؛ میزان این بار بیشتر خواهد بود و در نتیجه پیکسل مورد نظر روشن‌تر خواهد شد.

رابطه‌بین میزان بار الکتریکی و روشنی هر پیکسل قراردادی است و توسط سازنده‌ی دوربین تعیین می‌شود. پس سازنده‌ها سنسور را به شکلی تنظیم می‌کنند که تصویر ذخیره‌شده در یک دوربین دیجیتال با حساسیت 100، مشابه تصویر ثبت‌شده روی یک فیلم با همین حساسیت ظاهر شود.

در دوربین دیجیتال سنسورِ دریافت نور همواره یکسان است و همواره بار الکتریکی یکسانی دریافت می‌کند. پس مقدار حساسیت توسط دستگاه شبیه‌سازی می‌شود. زمانی که حساسیت یک دوربین دیجیتال از 100 به 200 افزایش پیدا می‌کند، در سنسورها هیچ تغییری ایجاد نمی‌شود؛ بلکه میزان باری که هر سنسور دریافت می‌کند و در نتیجه روشنایی هر پیکسل توسط دستگاه دوبرابر می‌شود بنابراین تصاویر ثبت شده روشنتر به نظر می رسد. به همین دلیل است که دوربین‌های دیجیتال در نور کم بهتر از دوربین‌های آنالوگ عمل می‌کنند.

ISO چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟

برای اندازه‌گیری ISO از یک رابطه لگاریتم ساده استفاده می‌شود. هربار که مقدار ISO دوبرابر می‌شود؛ روشنایی عکس به اندازه‌ی یک پله افزایش می یابد.
پس تفاوت میان روشنایی بین دو تصویر با حساسیت‌های 100 و 200 به اندازه‌ی تفاوت بین دو تصویر با حساسیت‌های 800 و 1600 است. بنابراین یک تصویر با حساسیت ISO 6400، شش پله روشن‌تر از ISO 100 است.
 

چه مقدار حساسیت مناسب است؟

ISO یکی از مهم‌ترین معیارهای تصویربرداری مدرن در کنار سرعت و گستردگیِ  دیافراگم است. حساسیت ممکن است به اندازه‌ی دو مورد اول بر ظاهر تصویر تأثیر نگذارد؛ ولی باید با دقت و در تناسب با شرایط محیطی انتخاب شود.

انتخاب حساسیت متعادل و سرعت شاتر و باز بودن دیافراگم به میزان مناسب به ثبت بهتر تصویر در شرایط مختلف کمک می‌کند. در نهایت برقراری این تعادل بر عهده‌ی عکاس است و تجربه‌ی وی در تصمیم‌گیری صحیح قطعا تاثیرگذار است.