پنج عامل شکست ویندوز ویستا

چند روز پیش سالگرد ویندوز ویستا بود. این سیستم عامل که به عنوان آشفته‌ترین و ناپایدار‌ترین سیستم‌عامل از آن یاد می‌شود، در اواخر ماه ژانویه سال 2007 میلادی (10 بهمن سال 1385) به طور رسمی ارائه و در نهایت عرضه شد. با وجود زمان زیادی که صرف ساخت این ویندوز شد، اما همچنان ایرادات زیادی به آن گرفته می‌شد. از مشکلات متعدد آن می‌توان به قیمت بالای این سیستم‌عامل، باگ‌های زیاد آن در اوایل ساختش و  مشکل سخت افزاری آن اشاره کرد، به این معنا که کاربران برای استفاده از ویژگی‌های جدید این سیستم‌عامل مجبور به ارتقای سخت افزار خود بودند. تمام این دلایل به علاوه‌ی دلایلی که در ادامه ذکر شده است سبب شکست سخت این محصول شد.

شروعی دوباره برای ویندوز ویستا
شرکت مایکروسافت طرح ساخت این سیستم‌عامل را در سال 2001 پی‌ریزی کرد که زمان شروع ساخت آن کمی قبل تر از ویندوز XP بود، در پیش‌بینی‌های صورت گرفته، قرار بود این سیستم عامل پیشرفته‌ای باشد که با نام لانگ هورن (Longhorn) در سال 2003 عرضه شود و انقلاب بزرگی را در صنایع نرم‌افزاری دنیا ایجاد کند. شرکت مایکروسافت به دلیل آن‌که می‌خواست محصولی متفاوت ارائه دهد، تلاش می‌کرد به این سیستم‌عامل قابلیت‌ها و تکنولوژی‌های جدید اضافه کند، و خوب با انجام این‌کار آنقدر به این ویندوز فشار وارد شد تا در نهایت به سیستم عاملی ناپایدار و آشفته تبدیل گشت و سازندگان آن نتوانستند این ویندوز جدید را تا سال 2003 ارائه دهند. این سیستم عامل تنها سیستم عاملی است که طرح ساخت آن برای بار اول تکرار شد و مراحل ساختش از ابتدا طی گردید، به همین خاطر پیشرفت این ویندوز از برنامه طرح شده بسیار عقب‌تر بود.

مایکروسافت که خود را در معرض ضرری بزرگ می‌دید، در سال 2004 تصمیم گرفت مراحل ساخت ویندوز ویستا را از اول شروع کند. این شرکت تمام برنامه‌نویسی‌های صورت گرفته را از سال 2001 دور ریخت و فقط برای آنکه محصولی پایدار و مطمئن ارائه دهد کار این سیستم عامل را از سر‌گرفت. این بار مایکروسافت بر‌روی چیز‌های مهم‌تر و اصلی‌تر تمرکز کرد و در نهایت، سه سال بعد از شروع دوباره ساخت این سیتم‌عامل، ویندوز ویستای جدید را وارد بازار جهانی کرد. با این‌که این شروع مجدد، زمان ارائه سیستم عامل ویستا را به تأخیر انداخت، ولی برای مایکروسافت مفید واقع شد. اگر طرح ویندوز ویستا در سال 2003 متوقف می‌شد و این پروژه شکست می‌خورد، ضرری که شرکت مایکروسافت متحمل می‌شد قابل تصور نبود.

قسمت User Control Account
یکی از دلایل دوری کاربران از این سیستم‌عامل، قابلیت جدید User Control Account بود. در ویندوز ویستا برای بالا‌بردن امنیت سیستم کاربران، قسمت جدیدی به این سیستم‌عامل اضافه شد که در مواقع اجرای یک برنامه و یا باز‌کردن یک فایل به صورت یک اخطار روی صفحه ظاهر می‌شد. این ویژگی برای اکثر افرادی که از ویندوز ویستا استفاده می‌کردند آزار‌دهنده بود، چراکه هنگام باز کردن تعداد زیادی فایل، تعداد زیادی اخطار در صفحه‌نمایش مشاهده می‌شد که مورد‌پسند کاربران واقع نمی‌شد. با اینکه User Control Account در اصل برای افزایش امنیت کاربران ایجاد شده بود اما در نهایت، ویندوز ویستا را به سیستم‌عاملی آزار‌دهنده تبدیل می‌کرد.

مایکروسافت این قابلیت User Control Account همچنان مفید می‌دانست و این ویژگی را حتی در ویندوز 7 با اصلاح کاربرد آن که اخطار‌های کمتری برای کاربر ایجاد کند به کار گرفت. در حقیقت در ویندوز 10 که جدید‌ترین سیستم‌عامل مایکروسافت است همچنان از User Control Account استفاده شده با این تفاوت که این‌بار این قابلیت تنها برای برنامه‌های پر خطر، اخطار صادر می‌کند و اجازه اجرای آنها را تنها در صورت تایید شما می‌دهد، که این امر سبب بالا رفتن امنیت دستگاه شما در مقابل ویروس ها و بدافزار‌ها می‌گردد.

سخت افزار مورد نیاز ویندوز ویستا
مشکل سخت‌افزاری این ویندوز اما از هر مشکل دیگر آنها بیشتر باعث دوری کاربران از این سیستم‌عامل می‌شد. هر کس که می‌خواست ویندوز خود را به ویستا ارتقا دهد باید قبل از آن سخت‌افزار خود را ارتقا می‌داد و اگر این کار را نمی‌کرد سیستم‌عامل قادر به انجام کار‌ها نمی‌شد. در آن زمان سیستم‌عامل ویستا برای بسیاری از کامپیوتر‌ها سنگین و غیر قابل اجرا بود، مخصوصا سیستم‌هایی که کمی قدیمی‌تر بودند و ویندوز XP و سیستم عامل‌های قدیمی‌تر را کند اجرا می‌کردند.

مشکلات بسیار این ویندوز سبب شد تا کاربران از این وضعیت شاکی شوند. علاوه بر اینکه ویستا برای اجرا، نیاز به سخت‌افزار قوی داشت و بسیاری از کاربران قدیمی این سخت‌افزار را نداشتند، ویندوز ویستا قابلیت های جدید و ویژه خود را تنها در صورت وجود سخت‌افزار‌های خاص و مورد نیازش به نمایش می‌گذاشت که همه افراد این سخت افزارها را در اختیار نداشتند. Aero یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد ویستا بود که تنها در صورت وجود سخت‌افزار مورد نظر کار می‌کرد.

قیمت‌گذاری سیستم عامل ویستا
ویستا بسیار گران‌قیمت بود. برای توضیح آن همین‌کافی است که نسخه Ultimate ویندوز ویستا نزدیک به 400 دلار آب می‌خورد. نسخه Ultimate معادل نسخه‌ی Pro ویندوز 10 امروزی به شمار می‌رفت با این تفاوت که قیمت نسخه Pro ویندوز 10 تنها 199 دلار است. قیمت نسخه Home Premium سیستم عامل ویستا هم خیلی ارزان‌تر از نسخه Ultimate آن نبود و همچنان با قیمت 239 دلار از ویندوز 10 Pro گران‌تر تمام می‌شد. به همین دلیل اکثر کاربران تصمیم گرفتند تا از همان ویندوز XP   که سیستم‌عاملی کامل و بدون نقص بود استفاده کنند و هزینه‌ی اضافی بابت ویندوزی که از نظر همه یک فاجعه‌ی نرم‌افزاری بود متحمل نشوند. البته که خبرگزاری‌ها نیز با تبلیغات بر‌ضد این سیستم‌عامل در این تصمیم کاربران بی‌تأثیر نبودند.

پایداری سیستم عامل
در همان ابتدای عرضه‌ی این محصول، به دلیل ناسازگاری درایور‌ها این سیستم‌عامل پایداری قابل قبولی نداشت. نخستین عرضه آن هم برای مایکروسافت به دلیل عدم هم‌خوانی سخت افزار‌های موجود با سخت‌افزار‌های مورد نیاز ویستا، بسیار گران تمام شد. البته مایکروسافت با سرویس پک 1 ویندوز ویستا بیشتر عیب‌های ابتدایی آن را اصلاح کرد، اما دیگر خیلی دیر شده بود.

مایکروسافت با این شکست که در نتیجه 5 دلیلی بود که گفتیم، در پروژه ویندوز ویستا ضرر زیادی کرد، اما با این حال با درس گرفتن از این شکست محصولاتی بهتر و مفید‌تر مانند ویندوز‌های کاربردی بعد از آن را ساخت. هر چند که ویژگی‌های جدید ویستا مثل Aero و سطح امنیت‌اش که در نسخه ویندوز‌های بعد از ویستا نیز از آنها استفاده شد، بسیار مفید بودند؛ اما باز هم در مقابل ایراداتی که به این سیستم‌عامل گرفته می‌شد به حساب نمی‌آمدند و نتیجه آن، درس گرفتن مایکروسافت در جهت تولید سیستم عامل های بهتر بعدی بود.